Veghel (gemeente Meierijstad)
Zie ook Erp, Schijndel en Sint-Oedenrode.
| Brouwerijen in 1794 bron: Breughel - Beschreeve Staat van de Meijerij |
|---|
| Er zijn twee Brouwerijen. |
| Brouwerijen in 1816 bron: Brugmans - Statistieken van de Nederlandse nijverheid uit de eerste helft der 19e eeuw | ||
|---|---|---|
| 2 brouwerijen (ook bierazijn) met 2 werklieden. | ||
| Voormalige staat: | Redelijk. | |
| Huidige staat: | Redelijk. | |
| Consumptie: | In de gemeente. | |
| Brouwerijen vanaf 1900 bron: Friedrich - Brauereiverzeichnis Niederlande (1997) | ||
|---|---|---|
| 1a. | H. Smits | 1900 |
| 1b. | J. Smits | 1912 |
| 2. | H. van de Bergh | 1910 |
| 3a. | H. van der Harten | 1900 |
| 3b. | L. van Hout | 1905 |
| Aantal brouwerijen sinds 1980 → in 1 bedrijf actief |
|---|
| Stadsbrouwerij De Vleeghel |
| Adres: N.C.B.-laan 52a, 5462 GE Veghel |
| Telefoon: +31 73 547 89 56 |
| Opgericht: 2014 |
| KVK-nummer: 60383186 |
| Onafhankelijke brouwerij |
| Meer informatie over Stadsbrouwerij De Vleeghel op de website Nederlandse Biercultuur |
|
Johannes Smits was brouwer met aanzien
De Kroon Veghel in 1921 ter ziele
VEGHEL - Er is weinig bekend over de historie van brouwerijen. Op plaatsen waar de kennis van de geschiedenis van deze regio gebundeld is, zoals het streekarchief, blijkt ook niet veel in de boeken terug te vinden. Duidelijk is dat Veghel in ieder geval twee brouwerijen heeft gehad. Bierbrouwerij De Kroon en een brouwerij van Johannes van Laar.
Van de Laar was bier- en azijnbrouwer aan wat nu de Frisselsteinstraat heet, net voorbij het huidige bankgebouw. Zijn eigendommen bestonden uit een 'gracht tot vermaak', bouwland, boomgaard, huis, schuur en erf, brouwerij, weiland en moestuin'. Van de Laar startte in 1797 als bierbrouwer en had in 1832 en beslag van 204 vaten. De zaken gingen goed, want zijn beslag was een jaar later 400 vaten.
Dat bleek een echt topjaar want nadien liepen de zaken hard terug: in de laatste jaren (1836-1837) bedroeg het beslag nog maar 84 vaten. Van de Laar verkocht in 1837 al zijn bezittingen aan Antonius van Ham, bier- en azijnbrouwer met een beslag van 250 vaten. In 1849 ging de brouwerij definitief over in handen van koopman Mathijs Rath, die verschillende eigendommen samenvoegde. Mathijs vormde met zijn broers Anton en Franz Carl de firma Gebroeders Rath: linnenreders of fabrikanten met een eigen bleek.
De familie Smits heeft het wat langer uitgehouden in het brouwersvak. In 1778 kocht namelijk ene weduwe Smits aan Hoogeinde (nu Hoogstraat) een bierbrouwerij op voor haar tweede zoon Jan Smits. Die overleed echter al in 1794. Zijn zoon Henricus nam de brouwerij nam de brouwerij in 1807 over. Wegens ziekte van Henricus dreef zijn zoon Johannes de zaak echter al vanaf zijn 17e jaar.
En deze Johannes Smits (1812-1884) schreef in Veghel de meeste geschiedenis. Hij behoorde tot de Veghelse notabelen en was ook buiten het dorp een persoon van aanzien. Johannes Smits was behalve bierbrouwer, wethouder in Veghel, lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant, lid van het kerkbestuur, president van het R.K. Armenbestuur en voorzitter van de Kamer van Koophandel. Een mooie erelijst. Hij is zelfs eens gevraagd om burgemeester te worden, maar die eer liet hij aan zich voorbij gaan.
Bierbrouwerij De Kroon voerde vermoedelijk de merknaam Smits bier en voorzag Veghel en verre omgeving van gerstenat. Het bier werd zelfs in Rotterdam gedronken, maar kreeg uiteindelijk geduchte concurrentie van Oranjeboom. Het Smits Bier was voor sommigen te zwaar.
Johannes Smits en zijn vrouw Joanna Godschalk (1819-1885) kregen vijf kinderen, van wie Hendrikus Joseph Maria de jongste was. Henri nam geruime tijd de leiding van de brouwerij op zich, maar stierf in 1902 op 39-jarige leeftijd. Zijn zus Henriëtte heeft daarna de brouwerij gedreven. Zij stierf in 1921. De oudste zus Anna, verkocht uiteindelijk het familiebezit in datzelfde jaar aan de Eerwaarde Fraters van de Onbevlekte Ontvangenis. En die wonen vandaag de dag nog steeds in het woonhuis dat Johannes Smits in 1821 liet bouwen.
Verder herinnert maar weinig aan Bierbrouwerij De Kroon. De fraters bouwden zelf een nieuwe vleugel en kapel. Bij die kapel is nog wel een stalen luik dat toegang geeft tot een van de bierkelders. En op zolder hangen nog portretten van de familie Smits.
De laatste loten aan de familieboom, want de brouwerstak in inmiddels uitgestorven.
Met dank aan het Streekarchivariaat Langs Aa en Dommel
(Bron: Brabants Dagblad 16 juli 1988)
Cultuurhistorische Inventarisatie Noord-Brabant / Monumenten Inventarisatie Project
Veghel - Hoogstraat 27
Woonhuis; Brouwerij Klooster
Voorgevel ca. 1955; imitatie handvormbaksteen en hardstenen plint.
Zijgevels gepleisterd, wit geschilderd. Jaarankers. Raam- en deuromlijstingen geprofileerd, met kunststeen bestreken. Dubbele paneelvoordeur met boenlicht. T-stolpvensters. Zadeldak, verbeterde Hollandse pan. Dakkapellen, schoorsteen met siermetselwerk. Gootlijst op consoles. Rijk gesneden windveren met makelaar. Hijsinstallatie in zijgevel.
Tuin aangelegd door Br. Nicodomus 1924.
Historische waarde, onderdeel van waardevol complex, waarde in gevelrij.
Voorhuis van klooster en achterligende gebouwen en school apart beschreven.
(Bron: CHIN-M.I.P. Veghel 1990)
Meer lezen over Veghel
- Brouwerij die Swaen
Martien van Asseldonk
Verschenen in: Van Vehchele tot Veghel
1989 - Heemkundekring Vehchele, Veghel
ISSN 0168-114 - Van bierbrouwerij tot broederhuis
Johanna van Boxmeer
1991 - Heemkundekring Vehchele, Veghel
ISSN 0168-114 - De Veghelse brouwerijen voor 1832
Martien van Asseldonk
2014 - Website Geschiedenis van Zijtaart - (Dorp in de Meierij) - Bierbrouwerijen en hopteelt (deel 1) [ omslag ]
Rolf Vonk
Verschenen in: Kroniek Van Vehchele tot Veghel (vol. 36 - nummer 121 - maart)
2016 – Heemkundekring Vehchele, Veghel
ISSN 0168-114 - (Dorp in de Meierij) - Bierbrouwerijen en hopteelt (deel 2) [ omslag ]
Rolf Vonk
Verschenen in: Kroniek Van Vehchele tot Veghel (vol. 36 - nummer 122 - juni)
2016 – Heemkundekring Vehchele, Veghel
ISSN 0168-114
