Ulvenhout (gemeenten Breda en Alphen-Chaam)
Zie ook Alphen, Breda, Chaam, Prinsenbeek en Teteringen.
| Brouwerijen vanaf 1900 bron: Friedrich - Brauereiverzeichnis Niederlande (1997) | ||
|---|---|---|
| 1. | Wed. Aanneme | 1900 |
| 2. | F.A. Adriaensen | 1900 |
| 3. | F.G. Kanters, bierbrouwerij De Roskam | 1900 |
| 4a. | G.W. Metsers | 1900 |
| 4b. | N. Nooren | 1912 |
Brouwerij de Roskam: oud en vervallen... opgeknapt en weer open
Bierbrouwerij De Roskam is oorspronkelijk afkomstig uit het Brabantse Ulvenhout en dateert uit het begin van de 16e eeuw. De geschiedenis van De Roskam is illustratief voor die van de gehele brouwnijverheid beneden de grote rivieren.
Rond de eeuwwisseling had bijna elk Brabants dorp minstens één brouwerij. Het waren kleinschalige, ambachtelijke bedrijven met één tot vier werknemers. Er werd hoofdzakelijk voor de lokale markt gebrouwen. De brouwer had ook vaak een nevenberoep, zoals boer of burgemeester.
De Brabantse markt was door de hoge bierconsumptie zeer aantrekkelijk voor grootschalige bierbrouwers van boven de rivieren. Het duurde echter tot in de jaren twintig eer zij er greep op kregen. De dorpsbrouwers bezaten de plaatselijke cafés en hadden zo een stevige positie. De Brabanders gaven lang de voorkeur aan het vertrouwde lokale, bovengistende bier.
Uiteindelijk konden de traditionele dorpsbrouwerijen toch niet op tegen de industriële ondergistende brouwerijen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stopte de aanvoer van graan en mout. Veel brouwerijen moesten sluiten. Na de oorlog werd in de plaatselijke cafés ondergistend bier van grote leveranciers geschonken.
De voormalige brouwerij De Roskam is heropgebouwd in het Openluchtmuseum te Arnhem | Foto © Archief Brabantsbier.eu
Verhoogde kwaliteits eisen
Omdat de overheid in 1926 besloot de eisen aan kwaliteit en bereidingswijze van het bier te verhogen, werd het voor de toen nog werkzame dorpsbrouwers extra moeilijk het hoofd boven water te houden. Zij konden de noodzakelijke verbeteringen die nodig waren meestal niet betalen. Ook voor brouwerij De Roskam betekende de zware concurrentiestrijd en de verscherpte regelgeving uiteindelijk sluiting. Van de 218 dorpsbrouwerijen die Brabant in 1890 telde, waren er in 1904 nog 144 over.
Van Ulvenhout naar Arnhem
Het zilveren jubileum van het Nederlands Openluchtmuseum werd in 1937 bekroond met een belangrijke aanwinst: "een zeer eenvoudig gebouwtje dat reeds jarenlang stond te droomen op een vegeten erf". In de bijna zestig jaar die volgden, trokken heel wat museumbezoekers aan de brouwerij voorbij.
De laatste jaren mocht niemand meer naar binnen. De bouwkundige staat van het pand was daarvoor te slecht. Sinds 1995 is er hard gewerkt aan een grondige restauratie. Op 26 april 1996 werd De Roskam voor het publiek opengesteld.
Het interieur van De Roskam in Arnhem | Foto © Archief Brabantsbier.eu
Wat er te zien is
In De Roskam is goed zichtbaar hoe een Brabantse dorpsbrouwerij er omstreeks 1900 uitzag en gebruikt werd. Bezoekers zien de brouwer en zijn knecht aan het werk. De knecht is bezig de kolen op het vuur onder de brouwketel te gooien. De brouwer zelf beklimt de ladder die tegen de bierketel staat. Hij gaat gebukt onder een grote zak hop die aan het brouwsel moet worden toegevoegd.
Via een spiegel tegen het plafond kijkt de bezoeker in de ketel. Wat dáár te zien is heeft voor velen nog weinig te maken met een lekker glas bier. Daarvoor moeten bezoekers aan de overkant van de Brabantseweg in het Openluchtmuseum zijn... in 't boerencafé.
Museumbrouwerij De Roskam
Nederlands Openluchtmuseum
Hoeferlaan 4
6816 SG Arnhem
Telefoon: +31 26 357 61 11
openluchtmuseum.nl
Bierbrouwerij Ulvenhout | Foto © Nederlands Openluchtmuseum
Meer lezen over Ulvenhout
- Het geslacht Nooren uit Princenhage [ omslag ]
J.P. Nooren en Drs. M. Nooren
Verschenen in: De Brabantse Leeuw, tijdschrift van Stichting Regionale Geschiedbeoefening (BRG), 's-Hertogenbosch
1995 - nr. 2 - jaargang 44 (1)
1995 - nr. 3 - jaargang 44 (2)
ISSN 0006 8632 - 'Bier drinckt dat maer drincken kan' [ omslag ] [ WorldCat ]
Museale verbeelding in de praktijk
Klaartje Schweizer
in: Jaarboek Nederlands Openluchtmuseum 1996
1996 - SUN / Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem
ISSN: 1382 5291
ISBN: 90 6168 469 2
p. 291-321 - De Roskam presentatie voor de Heemkundekring [ lezen ]
A.J. Jansen
2016 - Jan Jansen, Arnhem - De Roskam [ lezen ] [ WorldCat ]
Van herberg De Roscam in Ulvenhout naar... bierbrouwerij De Roskam in Arnhem
A.J. Jansen
2018 (november) - Jan Jansen, Arnhem
117 pagina's
